Zo’n 20 jaar lang heb ik om en om gewoond en gewerkt in Mexico en Nederland. In Mexico woonde en werkte ik op een project voor (ex)straatkinderen/jongeren van Salesianen van Don Bosco. Ik werkte daar als vrijwilliger. In Nederland werkte ik in verschillende opvangen van het Leger des Heils in Haarlem en Amsterdam en kreeg daarvoor betaald.
Als ik over mijn werk in Mexico vertelde, was er altijd veel lof en bewondering en werd ik soms bijna afgeschilderd als een soort Moeder Teresa. De kinderen werden gezien als zielig en slachtoffers.
Als ik over mijn werk bij het Leger des Heils vertelde hoorde ik al heel snel mensen zeggen: “Ja, maar dat is ook hun eigen schuld” of “Nogal logisch dat ze op straat terecht komen, moeten ze hun geld maar niet aan drank of drugs uitgeven. Zo vraag je er ook om.”
De laatste weken is op tv bij RTL 4 het programma “Het Rotterdam Project” van Beau van Erven Dorens. Hij gaat in gesprek met verschillende dak- en thuislozen in Rotterdam. In Rotterdam alleen al zijn er zo’n 3000 daklozen, waarvan ongeveer de helft verslaafd is aan drank, drugs, medicijnen, gokken etc. Als je de gesprekken tussen Beau en de dakloze volgt, ontdek je als kijker al snel dat achter elke dakloze een verhaal schuilt. Een meestal trieste geschiedenis en ongelukkige samenlopen van omstandigheden. Zo vertelt Patrick in “Het Rotterdam Project” dat hij na de zelfdoding van zijn vrouw het leven niet meer aan kan en is gaan zwerven en verslaafd is geraakt om de pijn te verzachten.
Ook komen er een paar jonge mensen aan het woord die nooit een kans hebben gehad in het leven, in kindertehuizen gewoond hebben of in een pleeggezin. Geen liefde hebben ervaren en helemaal op zichzelf zijn aangewezen.
Ook dit is Nederland. Deze verhalen komen niet alleen voor in Mexico en andere Derde Wereld landen.
NIEMAND kiest er voor om verslaafd te worden of dakloos. Het overkomt je.
Als we het over daklozen hebben, denken we vaak aan de zichtbare mannen en vrouwen die op een bankje in het park of langs de Waal zitten. Maar er zijn nog veel meer onzichtbare daklozen; zij hebben wel een dak boven hun hoofd. Ze slapen ‘s nachts in één van de opvangen in de stad of hebben ergens een klein kamertje. Zij voelen zich thuisloos. Ze hebben geen thuis, geen contact (meer) met familie, geen of weinig vrienden. Zij zijn veel en vaak op straat te vinden of in één van de inlopen in de stad. Deze groep is nog veel groter en lijdt in stilte onder grote eenzaamheid, armoede en het gevoel nergens bij te horen.
Voor beide groepen zowel de dak- als de thuislozen wil Het Kruispunt in de Titus Brandsma Kapel een thuis zijn, waar mensen bij een kop koffie even op verhaal kunnen komen of hun verhaal kwijt kunnen. Ook worden er activiteiten aangeboden zoals: één keer in de week een warme maaltijd waarbij de bezoekers zelf meehelpen met het uitkiezen en bereiden van de maaltijd. Twee keer in de week een creatieve inloop, een muziekgroep speciaal voor jongeren en op zondag een viering met daarna een gezamenlijke lunch.
Als straatpastor ben ik regelmatig in de Titus Brandsma Kapel te vinden, maar ga ook de straat op, want niet iedereen kan en wil zich laten zien in een inloop of opvang. Ik bezoek ook mensen in de verschillende instellingen/opvangen die Nijmegen rijk is. Of ik eet af en toe mee bij Straatmensen, waar vier keer in de week een warme maaltijd wordt uitgedeeld aan iedereen die daar aanschuift.
Binnenkort is het Kerstmis. December is een moeilijke en ongemakkelijke maand voor dak- en thuislozen. In deze maand wordt extra aandacht besteed aan gezelligheid en familie. Wij trekken ons knus terug bij het haardvuur met extra lekker eten bij vrienden en familie. Overal in de stad en op tv spat de gezellige, knusse sfeer er van af. Dan komt het extra hard aan als je geen familie of knus huisje hebt. Een dakloze hoeft er niet over na te denken met en bij wie hij Kerstmis gaat vieren en vooral niet over wat hij in huis haalt.
Gelukkig zijn er verschillende organisaties zoals Het Kruispunt en De Verwondering die voor dak- en thuislozen wat extra’s organiseren met en rond de Kerst.
Als de engel nu met Kerstmis op zoek moest gaan om “Het Blijde Nieuws” te verkondigen dat Jezus is geboren dan zou hij waarschijnlijk richting Ooijpolder vliegen om het aan de daklozen te melden die daar verstopt tussen de bomen en het hoge gras liggen te slapen in zelfgemaakte onderkomens.
De daklozen van nu zijn misschien wel de herders van toen. Zij hebben niets te verliezen, worden nagewezen, horen er niet bij. Maar juist zij zijn blij met ieder goed bericht. Ontvankelijk, open en zonder verwachtingen vooraf. Geen volle agenda, maar op zoek naar ieder sprankje hoop en licht op een betere toekomst.
Zalig Kerstmis en Gezegend Kerstfeest !!
Lucy Geertman
Straatpastor Stichting Het Kruispunt Nijmegen